وب سایت شخصی عمران بندپی پژوهش در حوزه حقوق بین‌الملل، محیط زیست و توسعه پایدار
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
شماره ۲۱۴۲۸۷/ت۴۵۸۸۰هـ ۱۳۹۰/۱۱/۳
آیین‌نامه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرحها و پروژه‌های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی وزارت صنعت، معدن و تجارت ـ سازمان حفاظت محیط زیست – معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۲۹ /۸ /۱۳۹۰ بنا به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرحها و پروژه‌های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ - در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف – سازمان : سازمان حفاظت محیط زیست.
ب – طرح: طرحها و پروژه‌های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی موضوع پیوست شماره (۱) مصوبه شماره ۱۴۴۴۷۹ /۴۵۸۸۰ مورخ ۲۰ /۷ /۱۳۹۰. (اصلاحی طی مصوبه مورخ ۱۳۹۵/۱۲/۲۴ شورایعالی محیط زیست )
ج – گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی: گزارش مطالعاتی که با هدف پیش‌بینی و شناسایی مجموعه آثار و پیامدهای زیست‌محیطی احتمالی یک طرح صورت می‌گیرد و در قالب گزارش ارزیابی اجمالی و گزارش ارزیابی تفصیلی تدوین می‌شود.
د – گزارش ارزیابی اجمالی: گزارشی که بر اساس سرفصل‌های تعیین شده در پیوست شماره (۲) مصوبه شماره ۱۴۴۴۷۹ /۴۵۸۸۰ مورخ ۲۰ /۷ /۱۳۹۰، تهیه می‌شود و هدف عمده آن، پیش‌بینی اثرات مهم و ماندگار طرح مورد نظر در محیط زیست و کمک به انتخاب بهینه گزینه‌های طرح میباشد.
هـ – گزارش ارزیابی تفصیلی: گزارشی تکمیلی و تا حد امکان کمی و مدلل که در آن جنبه‌ها و نکات مندرج در گزارش ارزیابی اجمالی بویژه وضع موجود محیط زیست منطقه اجرای طرح، جنبه‌های زیست‌محیطی طرح و شعاع تأثیرگذاری آنها و نیز تمهیدات مربوط بطور دقیق تشریح و ارایه می‌شود. هدف عمده این گزارش تدقیق پیش‌بینی اثرات و تصمیمات متخذه و در نهایت ارتقای کیفی تمهیدات پیشنهادی میباشد که شرح خدمات آن بر اساس پیوست شماره (۲) مصوبه شماره ۱۴۴۴۷۹ /۴۵۸۸۰ مورخ ۲۰/ ۷/ ۱۳۹۰ در مقیاس دقیقتر توسط دستگاه اجرایی ذیربط و با همکاری سازمان تهیه می‌شود.
و – مناطق تحت حفاظت: مناطق چهارگانه تحت حفاظت شامل پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده موضوع بند (الف) ماده (۳) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست – مصوب ۱۳۵۳ –
ز – تالاب بین‌المللی : تالاب‌هایی که در کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده‌اند.
ح – مناطق حساس ساحلی – دریایی : شامل خورها، مصبها، خلیج‌ها، تالاب‌های ساحلی، رویشگاههای حرا، بسترهای علفی، صخره‌های مرجانی، مناطق تخم‌گذاری لاک‌پشتهای دریایی و نظایر آن که دارای منابع حساس ساحلی و دریایی و یا وابسته به دریا می‌باشند.
ماده ۲ – مجریان طرحها موظفند در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی آنها گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی مربوط را تهیه و جهت بررسی و تأیید به کارگروه ملی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی که متشکل از اعضای زیر است، ارایه نمایند: [۱]اصلاحی ۱۳۹۵/۰۴/۰۲
۱ – معاون محیط زیست انسانی سازمان (رییس)
۲ – نماینده تام‌الاختیار سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
۳ – نماینده تام‌الاختیار رییس دستگاه اجرایی مربوط (حداقل در سطح مدیر کل)
تبصره ۱ – دبیرخانه کارگروه مذکور در دفتر ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سازمان مستقر میباشد و مدیر کل آن دفتر به عنوان دبیر کارگروه تعیین می‌شود.
تبصره ۲ – جلسات کارگروه یاد شده با حضور همه اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با رأی مثبت حداقل دو عضو، معتبر میباشد.
تبصره ۳ – تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی صرفاً توسط مشاورین حقیقی و حقوقی ذی‌صلاح که صلاحیت آنها به تصویب مراجع قانونی رسیده باشد، مجاز است.
تبصره ۴ – گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرحهای استانی موضوع بند (ث) تصویب نامه شماره ۷۵۶۰۹/ت ۵۱۰۵۲ هـ مورخ ۱۱ /۶ /۱۳۹۴ در صورت اخذ تأییدیه کارگروه متشکل از مدیران کل محیط زیست (رئیس) و دستگاه ذی ربط استان و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مربوط به محل اجرای طرح، از ارایه گزارش مذکور به کارگروه موضوع این ماده مستثنی می‌باشند.
ماده ۳ – مجریانی که گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحهای آنها به تأیید کارگروه موضوع ماده (۲) می‌رسد، موظفند از آغاز عملیاتی شدن و اجرای طرح خود بر اساس شیوه‌نامه‌ای که توسط سازمان تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد از اجرای صحیح طرح مصوب و الزامات مربوط اطمینان حاصل نمایند.[۲]اصلاحی ۱۳۹۵/۰۴/۰۲
تبصره – دستگاه‌های دولتی فاقد واحد مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست می‌توانند از مشاورین ذی صلاح جهت نظارت استفاده نمایند.
ماده ۴ - گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی باید شامل هر دو دوره ساخت و بهره‌برداری طرح باشد و مسئولیت اجرا و زمان هر اقدام به منظور رفع یا کاهش آثار سوء زیست‌محیطی مشخص گردد.
ماده ۵ – سازمان موظف است برای اطلاع مجریان طرحها، محدوده مناطق تحت حفاظت خود را مطابق مصوبات شورای عالی حفاظت محیط زیست و همچنین تالاب‌های بین‌المللی و مناطق حساس ساحلی – دریایی را به صورت نقشه‌های رقومی تهیه و منتشر نماید. نقشه منتشر شده تا انتشار نقشه جدید، معتبر خواهد بود.
ماده ۶ – کارگروه موضوع ماده (۲)، نظرات نهایی خود را در مورد گزارش ارزیابی، ظرف یک ماه پس از دریافت گزارش به مجری اعلام می نماید.[۳]اصلاحی ۱۳۹۵/۰۴/۰۲
تبصره – رئیس کارگروه می‌تواند برای یک بار مهلت بررسی گزارش ارزیابی را به مدت یک ماه تمدید نماید. عدم ارسال پاسخ کارگروه در پایان مهلت تعیین شده به معنی موافقت میباشد.
ماده ۷ – سازمان نظر کارگروه موضوع ماده (۲) در خصوص گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی را به یکی از سه شکل زیر به مجری طرح ابلاغ خواهد نمود:
الف – موافقت با اجرای طرح (تأیید گزارش)
ب – موافقت مشروط با اجرای طرح (براساس انجام گزینه های اصلاحی و یا راهکارهای بهسازی)
ج- مخالفت با اجرای طرح (عدم تأیید گزارش) و لزوم معرفی گزینه دیگر
ماده ۸ – سازمان موظف است برای مجریانی که مفاد مندرج در گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی را رعایت ننمایند، در دو نوبت با مهلت ۲۰ روزه اخطاریه صادر نماید و در صورت عدم توجه با مجری طرح برابر قوانین و مقررات از جمله ماده (۶۹۰) قانون مجازات اسلامی رفتار می‌شود.
تبصره – در صورت عدم رعایت مفاد گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی توسط مدیران دولتی مجری طرح، موضوع به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری ارجاع می شود. [۴]اصلاحی ۱۳۹۵/۰۴/۰۲
ماده ۹ – ارزیابی اثرات زیست‌محیطی تأسیسات هستهای و فعالیتهای پرتوی بر اساس قانون سازمان انرژی اتمی ایران – مصوب ۱۳۵۳ – و قانون حفاظت در برابر اشعه – مصوب ۱۳۶۸ – توسط مراکز نظام ایمنی هستهای کشور و با رعایت قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی و تأیید شورای انرژی اتمی خواهد بود. [۵]اصلاحی ۱۳۹۵/۰۴/۰۲
محمدرضا رحیمی – معاون اول رییس جمهور
فهرست طرحها و پروژه‌های مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی مصوب ۱۳۹۵ شورایعالی محیط زیست:
پیوست شماره ۲: رئوس و سر فصل گزارشات ارزیابی اجمالی طرحها و پروژه های مشمول ارزیابی زیست‌محیطی
گزارش ارزیابی اجمالی طرح در برگیرنده موارد زیر حداکثر در ۱۰۰ صفحه باشد:
۱ – چکیده غیر فنی: شامل نوع و ویژگیهای پروژه، گزینه های موجود، خلاصه ای از وضعیت موجود محیط زیست، آثار مهم طرح بر محیط زیست و برنامه های پیشگیری کاهش و کنترل آثار نا مطلوب و نتیجه گیری از ارزیابی زیست محیطی (حداکثر تا ۵ صفحه)
۲ – تشریح طرح یا پروژه پیشنهادی (حداکثر تا ۲۰ صفحه)
۲ – ۱ – عنوان طرح
۲ – ۲ – اهداف،نیازها و ضرورتهای طرح
۲ – ۳ – جایگاه طرح در برنامه ها و سیاستهای کلی مملکت
۲ – ۴ – قوانین، مقررات و استانداردهای زیست محیطی مرتبط با طرح
۲ – ۵ – موقعیت مکان پیشنهادی طرح (روی نقشه با ذکر فواصل از کلیه کاربریهای موجود در منطقه)
۲ – ۶ – گزینه های مکانی و فنی طرح
۲ – ۷ – فازبندی کلی طرح (آماده سازی، ساخت و ساز، اجرا و بهره برداری و …..) برنامه‌های توسعه آتی
۲ – ۸ – تشریح زیر فعالیتهای طرح به تفکیک فاز احداث و بهره‌برداری
۲ – ۹ – نمودار خط تولید،و تشریح فرآیندها برای واحدهای صنعتی و معدنی (تولیدی)
۲ – ۱۰ – تأسیسات جانبی و پروژه ای پی آیند (احداث راه، اماکن و خدمات عمومی و ….)
۲ – ۱۱ – ویژگیهای طرح در هر یک از گزینه ها و فازهای طرح شامل:
۲ – ۱۱ – ۱ – ارایه ظرفیت تولید (در مورد طرحهای صنعتی، معدنی و عمرانی تولیدی نظیرنیروگاههای برق آبی) ویا ارایه سطح خدمات رسانی برای طرح های عمرانی – خدماتی (احداث راه فرودگاه خطوط انتقال گاز و …..)
۲ – ۱۱ – ۲ – تخمین کلی سرمایه گذاری ریالی و ارزی
۲ – ۱۱ – ۳ – برآورد نوع و میزان مواد اولیه، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ – ۱۱ – ۴ – برآورد نوع و میزان منابع (آب، انرژی، سوخت و …..) و موارد مصرف، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ – ۱۱ – ۵- برآورد نیروی انسانی و محل تأمین
۲ – ۱۱ – ۶ – برآورد و میزان محصولات اصلی و جانبی (برای طرح های تولیدی)
۳ – تشریح مرحله آماده سازی و اقدامات زیر بنایی که منجر به تغییر و تخریب محیط زیست می شود بصورت فهرستی از خاکبرداری برداشت پوشش گیاهی،احداث استخر باطله، زهکشی، حفاری انفجار، تغییر در مسیر آبهای سطحی، محل تأمین منابع قرضه، احداث جاده و تأسیسات عمومی و خدماتی و (حداکثر تا ۴ صفحه)
۴ – آلاینده ها و پسماندهای مهم تولید شده طی فرآیند و عملیات در هر یک از گزینه ها و فازهای طرح شامل:آلاینده ها و پسماندهای تولید شده طی فرآیند و عملیات در هر یک از گزینه ها و فازهای طرح شامل آلاینده های هوا،فاضلابهای بهداشتی و صنعتی زایدات و ضایعات زباله،سرو و صدا، ارتعاشات،پرتوها و ….(حداکثر تا ۵ صفحه)
۵ – خطرات، سوانح و عدم ایمنی مرتبط با طرح در هر یک از گزینه ها و فازهای پیشنهادی شامل احتمال انفجار، نشت پیامدهای وقوع بلایای طبیعی و موارد غیر منتظره (حداکثر تا ۵ صفحه)
۶ – تشریح وضعیت موجود محیط زیست منطقه
در زمینه های زیر پیش از اجرای طرح برای هر یک از گزینه های پیشنهادی (همراه با نقشه ها و ترجیحاً بصورت جداول و نمودارها حداکثر تا ۲۵ صفحه)
۶ – ۱ – تعریف محدوده مطالعاتی و نمایش روی نقشه
۶ – ۲ – محیط فیزیکی شامل موارد:
۶ – ۲ – ۱ – خاکشناسی (نوع و قابلیتهای کار،شیب،فرسایش و …..) آلودگیهای خاک و منابع مهم آنها
۶ – ۲ – ۲ – زمین شناسی (مثل توپوگرافی، زلزله خیزی، رانش زمین و ….)
۶ – ۲ – ۳ – منابع آب (موقعیت، کیفیت و کمیت آبهای سطحی و زیر زمینی، وضعیت سطح ایستابی منطقه و رژیمهای سیلابی و کم آبی) آلودگیهای آب و منابع مهم آنها، مصارف فعلی منابه آب)
۶ – ۲ – ۴ – هوا و اقلیم (وضعیت اقلیمی گلباد، نزولات، دما و تبخیر در دوره زمانی ۵ – ۱۰ ساله) آلودگیهای هوا و منابع مهم آنها
۶ – ۲ – ۵ – صدا و ارتعاشات (سطح صدا) آلودگیهای صوتی و منابع مهم آنها
۶ – ۳ – محیط طبیعی و بیولوژیکی:زیستگاههای آبی و خشکی با ذکر لیست جوامع گیاهی و جانوری و گونه های نادر و با ارزش،مناطق ۴ گانه محیط زیست)
۶ – ۴ – بهداشت و سلامت جامعه (با لحاظ نظرات دانشگاه علوم پزشکی ذیربط محل احداث پروژه)
۶ – ۵ – محیط اجتماعی، اقتصادی،فرهنگی (جمعیت و ویژگیها و تحولات آن، اشتغال، تسهیلات، آ وزش، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی
۶ – ۶ – معرفی اجمالی سایر طرحهای توسعه مصوب و یا در دست اجرای محدوده مطالعاتی (طرحهای توسعه کشاورزی، صنعتی و خدماتی با نمایش موقعیت آنها نسبت به محل اجرای طرح مورد نظر روی نقشه توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح)
۶ – ۷ – تشریح کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه و راهبردهای طرح های برنامه ریزی بالادست برای محدوده فوق الاشاره
۷ – پیش بینی آثار و پیامدهای مثبت و منفی طرح (در طرحهای چند پروژه ای با تاکید بر اثرات تجمیعی)برای هر یک از گزینه ها و فازهای پیشنهادی (حداکثر تا ۲۰ صفحه) بصورت زیر:
۷ – ۱ – اثر بر محیط فیزیکی (توپوگرافی، خاک،ویژگیهای زمین شناسی،آب هوا و اقلیم)
۷ – ۲ – اثر بر محیط طبیعی و بیولوژیک (جوامع گیاهی و جانوری، زیستگاههای آبی و خشکی)
۷ – ۳ – اثر بر وضعیت بهداشت و سلامت جامعه (با لحاظ نظرات دانشگاه علوم پزشکی ذیربط محل احداث پروژه)
۷ – ۴ – اثر بر محیط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی (جمعیت، اشتغال،مسکن، آموزش، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی و …..)
۷ – ۵ – اثر بر کاربریهای اراضی و دیگر طرحهای توسعه محدوده مطالعاتی
۸ – تجزیه و تحلیل آثار کاربریها و پیامدهای زیست محیطی طرح و استنتاج
۹ – مدیریت و پایش زیست محیطی
۹ – ۱ – ارائه شیوه های پیشگیری کاهش و کنترل برای هر یک از آثار منفی زیست محیطی مرتبط با فعالیتهای طرح (حداکثر تا ۱۰ صفحه)
۹ – ۲ – ارائه برنامه کلی مدیریت زیست محیطی برای اندازه گیری و پایش آثار زیست محیطی و بازرسی و نظارت بر حست انجام اقدامات پیشنهادی کنترل وکاهش
۱۰ – ارزیابی و مدیریت ریسک زیست محیطی ( بر حسب ضرورت)
۱۱- منابع و مراجع مورد استفاده در تهیه گزارش ارزیابی اجمالی، ادارات سازمانهای دولتی، اشخاص حقیقی و حقوقی
۱۲ – نام و مشخصات، مسئولیت و تجربیات ارزیابی هر یک از مشاوران و تهیه کنندگان گزارش ارزیابی اجمالی
۱- مصوبه شماره ۴۵۸۸۰/۱۴۴۴۷۹ مورخ ۱۳۹۰/۰۷/۲۰ هیئت وزیران
۲- فرآیند بررسی گزارشات ارزیابی زیست‌محیطی
۳- پیوست شماره ۱ – طرحها و پروژه‌های مشمول انجام مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی با تعیین مقیاس مصوب ۱۳۹۰
۴- اصلاحیه آیین نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی – مصوب ۱۳۹۵
